دانلود فایل بررسی ارتكاب جرم در حال خواب

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

چکیده

شناخت خواب اعم از طبیعی یا مصنوعی در حیطه علم پزشکی و از نظر تخصص پزشکی در قلمرو علوم روانشناسی قرار دارد و صدور حکم قضایی مبنی بر مسولیت یا عدم مسولیت شخص خواب و مجازات وی نسبت به جرم ارتکابی اش در حیطه حقوق کیفری است. از این حیث شناخت طبیعت  و ماهیت ارگانیک خواب و چگونگی ارتکاب جرم از حیث ارکان تشکیل دهنده ی آن و نیز تعیین مسوولیت یا عدم مسوولیت کیفری خوابگرد٬ اهمیت بسزایی دارد. در قوانین کیفری ایران٬ جز در ماده 153 قانون مجازات اسلامی٬ اشاره ی دیگری به این موضوع ندارد.
این نوشتار٬ با بررسی ارتکاب جرم در خواب٬ انواع خواب و علل حرکات شخص خواب را از نگاه روانپزشکان و حقوقدانان تبیین مینماید و ضمن بررسی وضعیت اراده٬ اختیار و قصد شخص خوابیده٬ چگونگی ارتکاب جرم از سوی او و دامنه ی مسوولیت کیفری و اعمال مجازات بر مرتکب را با تحلیل و بررسی مواد قانونی بیان میکند.

واژگان کلیدی :  خواب طبیعی٬ خواب مصنوعی٬ جرم٬ مجازات٬ مسوولیت کیفری.

Abstract

Sleep knowledge whether natural or artificial is placed in medicine domain and in view of medical specialty it is included by psychology jurisdiction and issuing judicial verdict on responsibility or non responsibility of asleep person and his punishment because of committing a crime is related to penal law. Therefore knowing organic nature of sleep and way of committing a crime in regard to its organizer element and also determination of penalresponsibility or non responsibility of sleep walker is very important.
Iran penal law except in article 153 of Islamic punishment law does not mention any thing else about this subject. This work by studying committing a crime in sleep makes clear the types of sleep and reasons of asleep person behaviors in view of psychologist and jurists and beside studying the situation of will power and intention of asleep person it describes hoe he/she commits a crime and extent a crime and extent of its penal responsibility and executing punishment on him/her by analyzing legal articles.

Key words :
Natural sleep. Artificial sleep. Crime. Penal responsibility. Punishment.

فهرست مطالب
عنوان
                                                                     صفحه   

مقدمه:    1
 الف-   تشريح و بيان مسئله    1
    ب- پيشينه تحقيق    1
 ج-اهداف تحقيق    2
 د-سؤالات تحقيق    2

فصل اول: کلیات
مبحث اول- مفهوم خواب و انواع آن    3
گفتار اول-خواب طبیعی    4
بند اول- مفهوم و ماهیت خواب    4
بند دوم-مقایسه خواب با اغما و بیهوشی و مستی    7
گفتار دوم – خواب مصنوعی    11
بند اول – تعریف خواب مصنوعی و انواع آن    12
بند دوم – ماهیت خواب مصنوعی    14
مبحث دوم – جرم و مسوولیت کیفری    17
گفتار اول – مفهوم جرم و ارکان تشکیل دهنده‌ی آن    18
بند اول – مفهوم جرم    18
بند دوم – ارکان تشکیل دهنده‌ی جرم    21
گفتار دوم –مفهوم، مبانی و ارکان مسؤولیت کیفری    24
بند اول – مفهوم و مبانی مسؤولیت کیفری    25
بند دوم – ارکان مسؤولیت کیفری    26

فصل دوم: ماهیت جنایت ارتکابی شخص خواب
مبحث اول – علل حرکت در خواب    28

گفتاراول – اختلالات خواب    30
بند اول – کژخوابی‌ها    30
بند دوم – بد خوابی‌ها    32
گفتار دوم – خوابگردی (سومنامبولیسم)    33
بند اول – انواع خوابگردی    34
الف – خوابگردی طبیعی    34
 ب -  خوابگردی مصنوعی    37
بند دوم – ملاک های تشخیص خوابگردی    39
الف-ملاک تشخیص 10- ICD..............................    41
ب- ملاک تشخیصیDSM-IV-TR-10 ...........................48
مبحث دوم – اراده، اختیار و قصد در خواب    42
گفتار اول – اراده و اختیار در خواب    43
بند اول - ماهیت اراده و اختیار در............52
بند دوم – جایگاه اراده و اختیار در خواب    47
گفتار دوم – قصد در خواب    51
بند اول – ماهیت قصد    51
بند دوم – جایگاه قصد در خواب    54
مبحث سوم – جرایم ارتکابی شخص خواب    55
گفتار اول – جرایم ارتکابی شخص خواب از حیث رکن مادی جرم    56
بند اول – رکن مادی جرایم شخص خواب    56
بند دوم – انواع رفتار مجرمانه شخص خواب از حیث رکن مادی    57
گفتار دوم – جرایم ارتکابی شخص خواب از حیث رکن روانی جرم    59
بند اول- جرايم غيرعمدي شخص خواب    60
بند دوم- جرايم عمدي شخص خواب    61
گفتار سوم- جرايم ارتكابي شخص خواب از حيث ركن قانون جرم    64
بنداول- جرايم شخص خواب در نگاه قانونگذار    65
بند دوم – مقايسه تحليلي ماده 153 با مواد 225 و 323 قانون مجازات اسلامي سابق    67

فصل سوم: مسؤوليّت كيفري شخص خواب
مبحث اوّل – شرايط تحقّق مسؤوليّت كيفري شخص خواب    71
گفتار اوّل: وجود عمل مجرمانه و قابليت اسناد مسؤوليّت كيفري به شخص خواب    73
بند اول- وجود عمل مجرمانه    74
بند  دوم- قابليت اسناد مسؤوليّت كيفري به شخص خواب    78
گفتار دوم- فقدان موانع تحقّق مسؤوليّت كيفري شخص خواب    80
بند اوّل – عوامل سالب مسؤوليّت كيفري    81
الف- عوامل موجهه جرم    83
ب- عوامل رافع مسؤوليّت كيفري    86
بند دوم- ارتباط خواب با عوامل سالب مسؤوليّت كيفري    87
مبحث دوم- آثار مسؤوليّت كيفري شخص خواب    90
گفتار اوّل – مجازات شخص خواب    91
بند اول- مجازات شخص خواب از ديدگاه فقهاي اماميّه    91
بند دوم- مجازات شخص خواب در حقوق كيفري ايران    95
گفتار دوم- جبران ضرر و زيان ناشي از جرم شخص خواب    100
بند اوّل- جبران ضرر و زيان مادي    101
بند دوم- جبران ضرر و زيان معنوي    104
بند سوم- جبران زيان منافع ممكن الحصول    107

نتیجه گیری..................................

فهرست منابع و مآخذ..........................

 
مقدمه:
 پس از حق حيات ، انسان داراى حق آزادى است كه بر اساس ‍ آن ، نسبت به غير خدا آزاد است و اين ، ارمغان اسلام در چهارده قرن پيش و پيام همه انبيا الهى است . در عين حال ، هيچ عاقلى نمى تواند بپذيرد كه جامعه انسانى ، بدون نظم و قانون باشد، وجود قانون ، ضرورت دارد، اگر چه سبب محدود گشتن انسان و كم شدن آزادى او گردد. با تشکیل جوامع انسانی٬ روابط بین افراد ناشی از نیازهای طبیعی و احتیاجات اجتماعی بر مبنای در کنار هم و با هم زیستن ایجاد میشود. این روابط با داده های مختلف٬ اخلاقی٬ روانی٬ اجتماعی٬ سیاسی٬ کنار هم و با یکدیگر به نحو چشمگیری مرتبط میشوند. جامعه در این استقرار و شکل گیری به ناچار به نظمی٬ از یک سو طبیعی و از سوی دیگر قراردادی٬ که از سنت ها٬ آداب٬ رسوم و ملیت و مذهب و... ریشه میگیرد٬ روی میآورد. در این میان ممکن است٬ اعمالی از سوی برخی از افراد جامعه انجام پذیرد که٬ این نظم را دستخوش التهاب نماید٬ چیزی که غالبا مورد پذیرش اجتماع نیست٬ بديهى است كه جامعه اى متشكل از انسانهايى اين چنين ، اگر داراى نظم و قانونى درست نباشد، تزاحم و درگيرى و هرج و مرج و فساد، آن را نابود خواهد ساخت .برای مقابله با این پدیده قوانین من جمله حقوق جزا٬ با ارائه تئوریهای لازم٬ روابط و مناسبت های فی مابین اعضا جامعه را تنظیم مینماید و از طریق موسسات اجرایی خویش٬ حاکمیت قانون و مقررات را بر این روابط تضمین میکند.در حيطه حقوق جزا، اجتماع در مقابل رفتاری که به افراد جامعه آسیب وارد مینماید و نظم اجتماعی را دستخوش آشوب میسازد٬ و به عبارت دیگر در مقابل عمل مجرمانه یا جرم٬ واکنش نشان میدهد و بزهکار را در صورت وجود شرایط و مقتضیات لازم مجازات مینماید. برای اینکه فرد قابلیت پذیرش بار تبعات جزایی رفتار خویش را تحمل کند٬ میبایست از وضعیت و صفات خاصی برخوردار باشد. این شرایط و خصیصه ها٬ اوضاع و احوالی هستند که٬ به متن قانونی حاکم بر موضوع٬ فعل یا ترک فعل انجام شده و خصوصیات شخصی مرتکب مربوط میگردد.در قلمرو حقوق کیفری٬افراد زماني پاسخگو و مسؤولند كه داراي اراده و اختيار بوده بنابراين زمانيكه فردي مدرك نباشد را، نمي‌توان مسؤول اعمال خود دانست، چرا كه در قبال امر و نهي قانونگذار تكليفي نداشته و علي‌القاعده، خطاب قانونگذار متوجه كساني است كه مختار و مدرك بوده و قدرت بر اجابت آن دارند.
به دنبال طرح مباحث فوق٬ همانطور كه میدانیم٬ خواب امري طبيعي و فطريست و اين وجه در وجود هر انساني نهفته بوده و گريزي از آن نيست و اين وضعيت به صورت ناخواسته بر شخص غالب مي‌شود.در چنين حالتي ممکن است٬ فرد در حين خواب، با حركت يا غلت زدن، جنايتي را مرتكب گردد. در این وضعیت٬ تحقق رفتاری که٬ در قوانین جزایی دارای وصف مجرمانه است و انتساب آن به شخص خواب و قابلیت تحمل تبعات جزایی رفتار مجرمانه او٬ از جمله شرایط تحقق مسوولیت کیفری شخص خواب به شمار می آید. از سوی دیگر٬ شرایط و خصوصیات درونی شخص خواب٬ مانع از قابلیت انتساب رفتار مجرمانه به او میگردد و به دلیل عدم امکان اسناد جرم به اراده خود آگاه مجرم٬ عدم مسوولیت و مجازات وی٬ امری معقول و منطقی جلوه مینماید٬ که به دلیل وجود این دوگانگی٬ نمیتوان در این خصوص به نحو مطلق سخن گفت حال با بیان مطالب پیشین٬ اين سؤال پيش خواهد آمد كه، آيا شخص نائم را مي‌توان به تحمل مجازات محكوم يا به جبران ضرر و زيان ناشي از آن ملزم نمود يا خير و آیا میتوان مسوولیت در هنگام خواب برای اشخاص متصور گردید؟
با توجه به اینکه٬ شاید در حقیقت بتوان عنوان نمود که خواب٬ یک دفاع کیفری در برابر جرایم ارتکابی شخص خواب است٬ لذا٬ اهمیت شناخت طبیعت و ماهیت ارگانیک خواب٬ و ماهیت ارتکاب جرم توسط شخص خواب و مسولیت وی٬ دو چندان میگردد. بنابراین در تحقيق پيش‌روي، به بررسي خواب و انواع مختلف آن از نقطه نظر علم پزشكي و به بيان ديگر روانشناسي و روانپزشكي و تبيين جرم و مجازات و حيطه مسؤوليت كيفري افراد و بررسي تأثير اراده و اختيار در ارتكاب جرم و علي النهايه مسؤوليت يا عدم مسؤليت شخصي نائم، پرداخته شده است.

تشريح و بيان مسئله:
با توجه به اینکه در صورت ارتکاب جرم در حال خواب٬ بدلیل حساسیت موضوع٬ و وجود پاره ای از ابهامات و اختلاف نظر های موجود در این زمینه نسبت به انواع خواب و همچنین انواع موارد شبه خواب٬ و میزان اراده . آگاهی و اختیار شخص خواب و تعیین دامنه و حدود و آثار مسوولیت کیفری وی بسیار مهم جلوه مینماید. که در این میان٬ بررسي مسؤوليت و يا عدم مسؤوليت شخص نائم و به تناسب آن تعيين مجازات وي، نسبت به جرم ارتكابي‌اش، در محدوده حقوق كيفري و شناخت انواع خواب، اعم از طبيعي يا مصنوعي در حيطه علوم روانشناسي كه از زيرمجموعه علوم پزشكي مي‌باشد قرار دارد.لذا از اين حيث شناخت طبيعت و ماهيت ارگانيك خواب و چگونگي ارتكاب جرم و نيز تعيين مسؤوليت يا عدم مسؤوليت كيفري شخص خوابگرد اهميت بسزايي دارد.
 و بديهي است كه مسؤوليت كيفري افراد حين وقوع جرم با اراده و اختيار، با مسؤوليت كيفري فردي كه عمل ارتكابي وي خارج از ادراك و اختيار بوده، متفاوت و متمايز خواهد بود.

پيشينه تحقيق:
در حال حاضر با توجه به پيشرفت علوم و شناخت انواع جديدي از خواب اعم از طبيعي يا مصنوعي و احتمال سوء استفاده از اين غريزه‌ي طبيعي انساني در جهت ارتكاب جرائم خطرناك، مباحث بسيار متنوعي از نقطه نظر علوم پزشكي و زيرشاخه‌هاي آن از جمله علوم روانپزشكي و روانشناسي، مطرح گرديده است.از طرفي نيز، در گذشته نظر به اينكه خواب به عنوان يكي از علل رافع مسؤوليت جزائي، در حديث رفع عنوان گرديده اين مبحث نيز آنگونه كه بايد و شايد، مورد توجه فقها قرار گرفته.
علي‌ايحال، در حال حاضر، علي‌رغم حائز اهميت بودن و ضرورت غيرقابل انكار شناخت انواع خواب و بررسي جنايات واقع شده و از طرفي حدود و دامنه مسئوليت كيفري فرد نائم خلا بررسی پدیده خواب و همچنین ارادی یا غیر ارادی بودن افعال حین خواب و بررسی مسوولیت کیفری ایشان با توجه به تغییر قوانین ضروری احساس میگردد.

اهداف تحقيق:
در قانون مجازات اسلامی٬ مقنن تنها در ماده 153 به مسئله ارتکاب جرم در حال خواب پرداخته و سپس در بند الف ماده 292 همان قانون٬ ارتکاب جنایت در حال خواب را نیز٬ خطای محض دانسته است. این پژوهش٬ صرف نظر از نوع نگاه قانون موصوف٬در بحث ارتكاب جرم توسط فرد نائم، به بررسي پيرامون خواب و انواع آن و جرائم ارتكابي متصوره توسط فرد نائم و بررسي و تعريف محدوده مسئوليت كيفري وي و تبعات آن و انتساب يا عدم انتساب مسئوليت كيفري نائم و تحليل قوانين موجود و تناسب جرم ارتكابي و مجازات تعيني مي‌پردازد.

سؤالات تحقيق
1- مفهوم و ماهیت خواب چیست و آيا خواب داراي انواع مختلف است؟
2- آيا میتوان فرد نائم را در هنگام خواب داراي قصد و اراده تصور نمود؟

3- ماهیت جرم یا جنایت ارتکابی در حال خواب چیست؟
4- مسوولیت کیفری شخص خواب چگونه و با چه مبنایی قابل توجیه است؟

5- آيا میتوان ارتكاب جرم یا جنايت در حال خواب اعم از مصنوعی یا طبیعی را جزء جرائم عمدي متصور شد؟

فصل اول:

کلیات

مبحث اول- مفهوم خواب و انواع آن
خواب نوعی رفتار است.این بیان چه بسا عجیب به نظر آید، زیرا معمولا رفتار را فعالیتهایی میدانیم که شامل حرکات مختلف از قبیل راه رفتن و صحبت کردن و... باشد، اما خواب نیز یک فرایند رفتاری است با حرکات سریع یا غیر سریع چشم. هر انسان یک سوم زندگی خود را به خواب اختصاص میدهد و شاید همین نکته شرط لازم سرمایه گذاری او در دو سوم دیگر باشد. خواب پدیده پیچیده ای است که مدت ها توجه دانشمندان را به خود جلب کرده و هر روز نکات جدیدی در مورد آن کشف میشود.  این فرایند طبیعی که به طور منظم هر بیست و چهار ساعت اتفاق میافتد، یک سوم حیات انسان را در برگرفته و در این حالت، انسان ناهشیار بوده و نسبت به اتفاقات اطراف خود ناآگاه است. هرچند تا کنون کارکردهای دقیق خواب روشن نشده است، با این حال وجود آن برای بقا کاملا ضروری بوده و محرومیت طولانی از ان به تخریب شدید جسمی و شناختی و نهایتا مرگ‌می انجامد. یونانیان باستان نیاز به خواب را به خدای هیپنوز (خواب) و پسرش مورفنوس که او هم از موجودات تاریکی وشب بود نسبت میدادند.  
همچنین خواب به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان سبب میشود، بتوانیم توانایی های ادراکی خود مانند حافظه، تفکر و کلام را در حد مطلوبی حفظ کنیم. طبق نظر اکثر پژوهشگران خواب دارای کارکرد تعادلی و ترمیمی‌می باشد و در تنظیم درجه حرارت و تعادل بدن اهمیت اساسی دارد.
خواب عمیق، بسیار به مرگ شباهت دارد. انسان در این مرحله، فاصله اندکی با مرگ پیدا میکند.
« خداست که وقت مرگ ارواح خلق را میگیرد و آن را که هنوز مرگش فرا نرسیده نیز در حال خواب روحش را قبض میکند سپس آن را حکم به مرگش کرده جانش را نگاه‌می دارد و آن را که نکرده به بدنش میفرستد...».  «و اوست خدائیکه چون شب به خواب میروید (جان شما را نزد خود برده و ) شما را‌می میراند و کردار شما را در روز‌می داند پس از آن مرگ موقت خواب شما را بر‌می انگیزد تا به اجلی که در قضا و قدر او معین است برسید...»
 
با این اشارات خواب چه مفهومی دارد و چه تعریفی میتوان از آن ارائه نمود. آیا تعبیر برادر مرگ برای این رفتار، تعبیر درستی است؟ از نظر فیزیولژیک در زمان خواب چه تغییراتی در بدن انسان ایجاد میگردد؟ در پاسخ به این سوالات و برای درک درست آن، مفهوم لغوی و اصطلاحی خواب بیان میگردد و ضمن شناخت انواع خواب، ناخودآگاهی ناشی از بیهوشی، اغماء و ارتباط آن با خواب تشریح میشود.

گفتار اول-خواب طبیعی
از نخستین سالهای قرن حاضر، توسط محققانی چون لهرمیت، پیه رون، و دیگران، پژوهش های فیزیزلوژیکی واقعی در قلمرو خواب آغاز شد. این محققان، تاثیر خواب بر ارگانیزم و سازمانهای نظام عصبی-نباتی و همچنین بازتاب های این نظام در خلال خواب را توصیف کردند. اما بررسی دقیق علامتهای الکتریکی فعالیتهای مغز، مستلزم دستیابی به فن جدیدی بود، فنی که با کشف موج نمای الکتریکی مغز بدست آمد و راه را بر پژوهش های گسترده تر گشود.
بر اساس استقرار الکترو فیزیولوژی، معلومات سنتی درباره خواب دگرگون شد و روی آورد تجربی نسبت به آن، وارد عصر علمی خود گردید.
در همه‌ی فرهنگ ها و در همه‌ی ادیان و مذاهب خواب و دنیای پر رمز و راز آن پیوسته توجه بسیاری از انسانها را به خود جلب نموده است. شعب مهم معارف بشری (ادب، دین، تاریخ، انسان شناسی، روانشناسی، پزشکی، عرفان، فلسفه و حقوق...) خواب را مورد بررسی قرار داده و هریک دیدگاه منحصر به خویش را دارا میباشند.
 خداوند حکیم نیزدر قرآن در چندین آیه به اهمیت خواب اشاره فرموده و آنچه استنباط میگردد اینکه، خواب بر اساس نظر قرآن کریم، آرامش انسان را تضمین میکند، چنانکه در آیه47 سوره فرقان‌می فرماید: «و او خدائیست که ظلمت شب را برای شما لباس گردانید و خواب را مایه آرامش و ثبات شما قرار داد و...» همچنین در آیه 9 سوره نبا نیزآمده است که: «و خواب را برای شما مایه ( قوام حیات و) استراحت قرار دادیم».

بند اول- مفهوم و ماهیت خواب
با توجه به اهمیت شناخت ماهیت خواب در این مبحث به بررسی خواب، از حیث لغوی و اصطلاحی، و شناخت علمی این پدیده از نقطه نظر علمی میپردازیم.
تعریف لغوی خواب:خواب در لغت نامه دهخدا نقیض بیداری، نوم، حالت آسایش و راحتی که بواسطه‌ی از کار بازماندن حواس ظاهره و فقدان حس در انسان و سایر حیوانات بروز میکند، تعریف شده  و در فرهنگ معین به معنی نوم، غفلت و حالتی توأم با آسایش و آرامش که بر اثر از کار بازماندن حواس ظاهر در انسان و حیوان پدید‌می آید، آمده است.

تعریف خواب در اصطلاح : در اصطلاح خواب، کاهش یا فقدان سطح هوشیاری، تعلیق نسبی ادراکات حسی و غیرفعال شدن تقریبی تمام عضلات ارادی در زمان استراحت است. به طوریکه فعالیت بدن و ذهن تغییر کرده و توﱠهم های بینایی جایگزین تصاویر واضح واقعی میشود. در بین پستانداران، پرندگان، ماهیان و دیگر جانداران مراحل خواب و بیداری وجود دارد.خواب برای سلامت و بازسازی سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی اسکلتی انسان ها و جانوران اهمیت داشته و فرصتی است برای تجدید قوا که ضمن آن، حواس ظاهری نسبتاً بی حرکت‌می ماند و شخص با بستن چشم ها و معمولا به حالت درازکش، مدتی را به استراحت‌می پردازد.
تعریف علمی خواب: بر اساس یک تعریف علمی میتوان خواب را معرف زیست شناختی ترین و روانشناختی ترین حالت کنشی طبیعت انسان تلقی کرد. از نظر روانشناختی، خواب دیده ها را میتوان به عنوان یکی از مولفه های اصلی از نظر جنبه روانی دانست. اهمیت خواب از نظر زیست شناختی نیز آشکار است، چرا که به منزله شرط لازم تعادل و توازن حیاتی به شمار میرود.
خواب را میتوان حالت منظم، تکرارشونده و به آسانی برگشت پذیر ارگانیسم تعریف کرد، که معمولا با بی حرکتی و با بالا رفتن قابل توجه آستانه واکنش به محرک های خارجی در مقایسه با حالات بیداری مشخص میشود. همچنین خواب تکرار یک حالت سلامت است و در این حال مغز به پاسخ های درونی و پنهانی خود که زیر بنای چیزی که به آن ادراک جهان خارج میگویند، ادامه نمیدهد.
خواب طبیعی در انسان در اثر خستگی عضلانی و یا دماغی حادث میشود و امری طبیعی و فطریست، که در وجود هر انسانی نهفته بوده و گریزی از آن نیست و کسی نمیتواند به مخالفت با آن برخیزد. حالت یا وضعیتی که به صورت خواسته یا ناخواسته بر بدن غالب میشود و فعل و انفعالات ذهنی و قدرت و تفکر وتصمیم گیری را برای مدت معین متوقف مینماید.این امر به علت ساختار شبکه ای مغز بوده که قادر نیست، به اندازه کافی تکانه های عصبی فعال کننده را به قشر مخ بفرستد، بنابراین سبب از دست رفتن هوشیاری انسان ‌می گردد.
البته نا هوشیاری و نا خود اگاهی کامل هم درست نیست، زیرا لااقل در طول قسمتی از خواب انسان هوشیار است، نه هوشیاری کامل از جهان خارج، بلکه هوشیاری از یک دنیای درونی یا یک عالم رویایی.
پژوهش های علمی که در پی کشف نوار مغزی در سال 1929 توسط برگر اغاز گردید، ثابت نمود، خواب در انسان از دو حالت فیزیولوژیک متفاوت تشکیل شده است:
1)حرکات سریع چشم(REM) که معمولا اغلب رویا ها در آن روی میدهد.