بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در کودکان 6-1 سال مراجعه کننده به مرکز آموزشی و درمانی سونح سوختگی
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)
این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.
چکیده
مقدمه: سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید میکند، از جمله رایجترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی میباشد. با توجه به تفاوتهای فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم میباشد.
هدف: این تحقیق تعیین عوامل مرتبط با سوختگی در کودکان 6-1 سال مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی سوانح سوختگی ولایت شهر رشت میباشد.
مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقایسهای مقطعی میباشد. نمونههای مورد پژوهش 350 کودک 12 ماه تا 6 سال میباشند که در مراکز آموزشی و درمانی ولایت و 17 شهریور، بیمارستانهای رسول اکرم، گیل و آریا پذیرش شده بودند. از این تعداد 175 نفر به عنوان گروه کودکان با سوختگی و 175 نفر گروه کودکان بدون سوختگی مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در هر دو گروه بصورت تدریجی بود. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامهای شامل سه بخش مشخصات فردی، خانوادگی و محیطی استفاده گردید. پس از جمع آوری اطلاعات، دادهها توسط نرم افزار16SPSS با آزمونهای من ویتنی یو، کایدو، تست دقیق فیشر، رگرسیون لجستیک چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل فردی، سن کودک، مکانی که کودک بیشتر وقت خود را میگذراند و از بین عوامل خانوادگی، سن مادر، میزان تحصیلات پدر، سطح درآمد ماهانه و ازبین عوامل محیطی، زیر بنای منزل، تعداداتاق خواب، نوع آشپزخانه، دور از دسترس بودن مواد سوختی و آتشزا و مواد شوینده بین دو گروه اختلاف معنیدار آماری وجود داشت.
نتیجهگیری نهایی: طبق یافتههای این پژوهش احتمال سوختگی در کودکان کم سنی که بیشتر وقت خود را در اتاق خواب میگذرانند که مادرانی کم سن و پدرانی با سطح تحصیلات پایین دارند و دارای خانوادهای کم درآمد هستند، بیشتر است همچنین احتمال سوختگی در کودکانی که در منازلی با آشپزخانهی بدوندر، زیر بنای بالا و تعداد اتاق کم زندگی میکنند و به مواد آتشزا و شوینده دسترسی دارند بیشتر است.
زمینۀ پژوهش
آسیبها شایعترین علت مرگ در طی دوران کودکی و نوجوانی بعد از چند ماه اول زندگی بوده و نشانگر یکی از مهمترین علل قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانیها در طب اطفال میباشند (1). همواره حوادث به عنوان يك چالش مهم و در عين حال پيچيده نظام سلامت و بهداشت كودكان مطرح مي باشند. طبق آمارها بين 30-20% مصدومين حوادث بيمارستان هاي عمومي و اورژانس را كودكان زير 16 سال تشكيل مي دهند (2). کودکان به دلیل داشتن بافتهای در حال رشد، در مقابل مخاطرات محیطی و بیماریها کاملاً آسیب پذیر بوده و در دوران بزرگسالی نیز دچار عوارض ناشی از صدمات دوران کودکی میشوند. دو سوم بیماریهای بزرگسالان، مرتبط با زندگی افراد در سنین کودکی و نوجوانی در محیطهایی است که سلامتی را به خطر میاندازد (3). اگر چه حوادث غیر عمدی در کشورهای در حال توسعه، نسبت به کشورهای توسعه یافته، بخش کمتری را شامل میشوند، ولی وجود معلولیت و ناخوشی ناشی از آن اساساً جهت شکوفایی و قابلیت تبدیل شدن به بزرگسالانی سالم و خلاق و شاداب، وضعیت مأیوس کنندهای را برای کودکان فراهم آورده است (1). مرحلهی تکاملی کودک میتواند پیشبینی کنندهی انواع صدماتی باشد که بیشترین احتمال وقوع را دارد. به طوریکه کودک نوپای کنجکاو ممکن است افتادن و برخورد با اشیاء را تجربه کند، و به محض ورود به مرحله بعدی تکامل به دلیل اشتغال به بازی در معرض صدمات محیطی مثل حوادث رانندگی و سوختگی قرار گیرد (4).
سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید میکند، و از جمله رایجترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی میباشد (6،5). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)[1] صدمات سوختگی از جمله آسیبهای عمدی و غیر عمدی است که ناشی از در معرض قرار گرفتن حرارت، الکتریسیته و مواد شیمیایی میباشد (7) آسیب های سوختگی یکی از علتهای مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میباشند و خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بیماران و خانوادههای آنها در جوامع مختلف وارد میکنند (10،9،8).
بطور معمول 5 درصد از پذیرش بیماران در بیمارستانها به دلیل صدمات ناشی ازسوختگی است (8). طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف[2] (2009)، سوختگی ناشی از آتش عامل مرگ حدود96000 کودک در سال است (11)، که 11 درصد از موارد مرگ در کودکان زیر 5 سال گزارش شده است(1). نرخ مرگ و میر ناشی از سوختگی در کشورهای با درآمد کم و متوسط ١١ برابر کشورهای با درآمد بالا است (11)، که این میزان برابر با 3/4 در هر 100000 نفر در مقابل 4/0 در هر 100000 نفرمیباشد. همچنین در کشورهای توسعه یافته میزان بستری موارد سوختگی در کودکان زیر 5 سال بیشتر است ( 12). سالانه در ایالات متحده آمریکا 2/1 میلیون نفر نیازمند مراقبتهای پزشکی ناشی از سوختگی هستند. تقریباً 40-30 درصد ازاین بیماران در سنین زیر 15 سال قرار دارند، که میانگین سنی آنها 32 ماه است.( 13،14،1) از این میان هر ساله 3000 کودک در اثر سوختگی جان خود را از دست میدهند. همچنین در هر سال 5/3 میلیارد دلار صرف درمان بیماران سوخته میشود (14،13،8). در ایران نیز صدمات ناشی از سوختگی یکی از مهمترین علتهای مرگ و میر میباشد (15). در آماری که وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1386 اعلام نمود، سالیانه بیش از 100000 مورد سوختگی در ایران تحت درمان قرار میگیرند که سهم کودکان از این میان بیش از (50%) میباشد. همچنین اظهار کردند میزان بروز سوختگی بیش از این تعداد میباشد اما به دلیل خود درمانی در منزل آمار دقیقی در دست نیست. رئيس ادارهی پيشگيري از سوانح و حوادث وزارت بهداشت نیز بیان كردند: بر اساس آخرين آمار كشوري، بيشترين حادثه در كودكان زير 10 سال، حوادث سوختگی با شیوع 48/6 درصد از كل حوادث میباشد، و حوادث سوختگي بالاترين ميزان مرگ را داشته است (16). بر اساس آمارهای موجود در بیمارستان سوانح سوختگی گیلان در سال 1387 از کل 7341 نفر پذیرش بیمارستان، 334 کودک زیر شش سال بودند (17). این در حالی است که جمعیت کودکان 6-1 سال استان گیلان 176145 نفر میباشد (18). مطالعهی هادیان جزی و همکاران (1381) در تهران نشان داد بیشترین میزان وقوع سوختگی در کودکان سن 5 و زیر 5 سال میباشد و میزان مرگ و میر کودکان را 8/4 درصد گزارش نمودند (19). شیوع سوختگی نیز در دختران و پسران متفاوت میباشد. طبق آمارهایی که یونیسف گزارش نموده است، سوختگی در دختران 9/4 در هر 100000 نفر در مقابل 3 در هر 100000 نفر پسر است (12).
موکاروگویزا[3] در سال 2009 مینویسد عوامل زیادی در بروز سوختگی کودکان نقش دارد که در مطالعات اخیر به عوامل فردی، خانوادگی و محیط خانه بیشتر توجه گردیده است (20). پاربهو و همکاران[4] (2009) در مطالعهی خود بیان کردند که توجه به ویژگیهای فردی و خانوادگی، اجتماع و سیاستها و قوانین بهداشت و سلامت کشور برای کاهش عوامل خطر سوختگی بسیار مهم هستند (21).
کودکان کمتر از 5 سال به دلیل حس کنجکاوی نامحدود ذاتی برای کنکاش در محیط، تحرک زیاد و عدم تجربه در درک خطرها مستعدترین گروه برای آسیبهای حرارتی هستند (24،23،22،12). این کودکان خود را به این سو و آنسو میرسانند، میدوند، بالا میروند، انگشتان خود را در هر سوراخی فرو میکنند، ریخت و پاش میکنند، اشیاء را از جای خود بیرون میآورند و تقریباً هر چه را میبینند به دهان میبرند (25)، این فرآیند یادگیری طبیعی موجب میشود تا آنان با اشیایی که میتواند باعث سوختگی آنها گردد تماس پیدا کنند (12). به این ترتیب، کودکان اولین حادثه را در داخل منزل تجربه می کنند (28،27،26) و از میان حوادث مختلفی که در خانه رخ میدهد، سوختگی شایع ترین حادثه در منزل برای کودکان و شیرخوران میباشد (29،28،26). در بررسیهای انجام شده، از میان مجموعه عوامل مؤثر در سوختگی کودکان در منزل عدم وجود مرز مشخص برای آشپزخانه و وجود تعداد زیاد اتاق از دلایل افزایش بروز سوختگی در کودکان میباشد (30). تقریباً 75 درصد از سوختگیهای کودکان سن پایین به دلیل آب داغ و بخار آب میباشد (12) که اغلب در زمان انجام فعالیت های روزانه مانند استحمام و آشپزی رخ میدهند (32،31).
برمن[5] (1388) نیز مینویسد: بیش از 90 درصد از سوختگی های کودکان به دنبال غفلت والدین رخ میدهند (1). ناترر[6] (2009) و چستر[7] (2006) نیز در مطالعهی خود بر آگاهی دادن والدین از خطرات موجود در محیط منزل و پیشگیری از سوختگی تأکید نمودهاند (33،32). خطر سوختگی در کودکانی که در خانواده های بحران زده و پر استرس زندگی میکنند بیشتر است (34). بطوریکه تقریباً 18 درصد از سوختگیها به دلیل سوء رفتار با کودکان مثل داغ نمودن آنها میباشد (1). اکثر قربانیانی که مورد سوء رفتار قرار میگیرند پسران 2 سال و بالاتر از 2 سال هستند، و غالباً بوسیلهی والدین، خواهر و برادر و شخص مراقبت کننده انجام میشود، فرو بردن در آب داغ نیز شایعترین صدمه به نظر میرسد (4). راجو[8] و آهوجا[9] (2004) سطح تحصیلات پایین والدین، درآمد پایین، تعداد زیاد اعضای خانواده و فقر را نیز از عوامل خطر مرتبط با سوختگی بیان میکنند (35). همچنین بیشارا و همکاران[10] (2009) در مطالعهی خود اشاره کردند که نوع خانواده و زندگی در خانههای غیر استاندارد خطر سوختگی را افزایش میدهد (36).
سوختگیهای وسیع موجب بروز عوارض شدیدی میشوند، بطوریکه کودکان و خانوادههای آنها درد و رنج بسیاری را تجربه مینمایند (37،13،12). تعویض پانسمان روزانه و دبرید زخم باعث میشود که کودکان درد زیادی را متحمل شوند، همچنین بازتوانی طولانی مدت یکی از چالشهایی است که آنها را درگیر میکند. اغلب در طی بهبودی کشیدگی و جمعشدگی (کنترکچر)[11] و اسکار هیپرتروفیک[12] نیز گسترش پیدا میکند (38). این عوارض سبب از بین رفتن عملکرد و بد شکلی عضو سوخته و همچنین مشکلات روانی در کودکان میگردد که زندگی آیندهی آنان را مشکلتر مینماید. بر اثر شدت سوختگی، ممکن است